clock

SỰ KIỆN

10:27 25-06-2018

LỄ HỘI YẾN SÀO KHÁNH HÒA

Dọc dải đất miền Trung đã và đang tồn tại nhiều lễ hội của cư dân miền biển nhưng có lẽ lễ hội dành cho ngành nghề yến sào chỉ có ở Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa.

Hàng năm, lễ hội Yến Sào tổ chức vào ngày 10.5 âm lịch, tại Hòn Nội - một hòn đảo xinh đẹp nằm ngoài khơi vịnh Nha Trang, nơi khởi nguồn của nghề khai thác yến sào từ hàng trăm năm trước là dịp để cán bộ CNV công ty, các thế hệ của những người quản lý, khai thácYến Sào Khánh Hòa và khách mời là các đại lý, nhà phân phối trên cả nước và quốc tế gặp gỡ, ôn lại truyền thống ngành nghề Yến Sào, trao đổi, truyền đạt kinh nghiệm tạo sự đoàn kết gắn bó nghành nghề Yến sào.

Đền thờ thủy tổ nghề yến tọa lạc trên vị trí cao đẹp

Lối vào đảo yến

Nhà ở của công nhân khai thác bảo vệ đảo Yến

 Đảo yến, bức tranh sơn thủy hữu tình

Tự hào truyền thống hào hùng lịch sử ngành nghề yến sào và sự nghiệp phát triển tài nguyên đất nước, Lễ hội yến sào Khánh Hòa vừa là sự kết hợp giữa tôn vinh ngành nghề, tri ân tiền nhân vừa là dịp để Công ty Yến sào Khánh Hòa đánh giá một chặng đường xây dựng và phát triển, đồng thời đề ra những phương hướng nhiệm vụ sắp tới.

Ông Lê Xuân Thân, Phó Chủ tịch Hội Đồng Nhân Dân, Trưởng đoàn đại biểu Quốc Hội tỉnh Khánh Hòa, bìa trái.

Ông Đào Công Thiên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa, thứ hai bìa trái

Thạc sĩ Lê Hữu Hoàng, Chủ tịch Hội Đồng Thành Viên Công Ty Yến Sào Khánh Hòa bìa phải

Tổng Giám đốc Nguyễn Anh Hùng, thứ ba, bìa phải

Ông Đinh Viết Thuận, Phó Tổng Giám đốc Công Ty thứ hai, bìa trái

 Khen thưởng cá nhân xuất sắc ngành nghề yến sào nhân lễ hội Yến sào

Tặng quà lưu niệm đại diện Chi tộc họ Lê phường Vĩnh Nguyên và Phường Phước Hải, thành phố Nha Trang

Đã diễn ra các nghi thức thuộc về tập tục của cư dân ven biển đều được duy trì và áp dụng trong buổi tế. Từ sắc phục dành cho chủ tế đến cách xướng đọc bài văn tế rất thiêng liêng và thành kính. Chủ tế là người trực tiếp khai thác yến đảo là những hậu duệ của những người từng hành nghề khai thác yến sào hàng trăm năm qua trên đất Khánh Hòa là người am tường công việc không ít nhọc nhằn, hiểm nguy.

Lãnh đạo UBND Tỉnh, lãnh đạo công Ty Yến Sào về đền thờ tổ tiến hành nghi lễ dâng  hương

Toàn cảnh nghi lễ dâng hương tại đền thờ tổ nghề

Thạc sĩ  Lê Hữu Hoàng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Yến Sào Khánh Hòa dâng hương lên tổ nghề

Nghi thức xướng đọc bài văn tế lễ

Ban Tế lễ dâng hương tưởng nhớ công đức của thủy tổ nghề yến

Theo sử sách ghi lại, vào năm 1328, trong chuyến công cán phương nam, Đề đốc thủy quân nhà Trần là Lê Văn Đạt cùng đoàn quân gặp bão lớn, chiến thuyền của họ bị dạt vào đảo Hòn Tre (ngoài khơi Thành Phố Nha Trang ngày nay). Đề đốc Lê Văn Đạt cùng thuộc hạ của mình tình cờ phát hiện tại các hòn đảo ngoài khơi vịnh Nha Trang này có rất nhiều tổ yến. Sau khi phát hiện các đảo yến, ông Lê Văn Đạt cho thành lập đội quân bảo vệ, khai thác và phát triển nguồn tài nguyên này. Nghề yến sào nước ta ra đời từ đó và ông Đạt được đời sau suy tôn là Thủy tổ nghề yến sào Việt Nam.

Những người có công kế nghiệp Thủy tổ nghề yến là An phủ sứ Bình Khang Lê Văn Quang và con gái là bà Lê Thị Huyền Trâm. Dưới thời Tây Sơn, bà Lê Thị Huyền Trâm được giao chỉ huy đội thủy quân tại dinh Bình Khang kiêm tổng quản quần đảo Hòn Tre và các đảo yến trong vùng. Bà đã tổ chức khai thác, xuất khẩu yến sào làm nguồn tài chính, hậu cần, quân nhu… cho nhà Tây Sơn. Ngày 10.5 năm Quý Sửu (1793), trong cuộc chiến bảo vệ chủ quyền lãnh hải Tổ quốc và các đảo yến, Đại đô đốc Lê Thị Huyền Trâm cùng An phủ sứ Bình Khang Lê Văn Quang đã hy sinh.

Tượng thờ Đại đô đốc Lê Thị Huyền Trâm

Từ đó, ngày 10.5 âm lịch hằng năm, người dân địa phương tổ chức cúng giỗ Thánh mẫu Lê Thị Huyền Trâm và tướng sĩ Tây Sơn tại đền thờ Tổ nghề yến trên đảo Hòn Nội. Công ty Yến sào Khánh Hòa đã kế tục công việc thiêng liêng này từ hàng chục năm nay và thường xuyên bổ sung vào lễ hội những nét văn hóa truyền thống đặc sắc của cư dân ven biển nam Trung bộ. Trong Lễ hội yến sào Khánh Hòa, du khách có dịp trải nghiệm thú vị khi lênh đênh trên những chiếc tàu du lịch để ra các đảo yến và tận mắt chứng kiến loài chim này làm tổ tại các hang đảo. Du khách cũng sẽ được chứng kiến các nghi lễ mà những hậu duệ của nghề yến sào tiến hành một cách bài bản trong suốt thời gian diễn ra lễ cúng.

Những bậc tiền nhân có công khai mở nghề khai thác yến sào trên đất Khánh Hòa hẳn sẽ rất hài lòng khi thấy con cháu không những bảo vệ, duy trì nghề truyền thống này một cách liên tục mà còn phát huy tối đa bằng những sáng kiến được các hội đồng khoa học các cấp đánh giá cao và được xã hội thừa nhận. Những sáng kiến mang đậm dấu ấn của các nhà khoa học đang làm việc tại Công ty Yến sào Khánh Hòa mà thạc sĩ Lê Hữu Hoàng, Chủ tịch HĐTV Công ty Yến sào Khánh Hòa, đi tiên phong đã mang lại nguồn thu to lớn về kinh tế cho công ty và địa phương và còn mang ý nghĩa lớn lao hơn, đó là nhân rộng các mô hình từ những sáng kiến này để đem lại lợi ích cho cộng đồng, xã hội.

Việc di đàn yến ra các đảo hoang là một ví dụ. Từ 8 đảo yến với 40 hang yến, đến nay công ty đã di đàn, nhân đàn quần thể chim yến thành công với 25 đảo cùng 133 hang yến mới, nâng tổng số hang yến lên đến 173 hang với 33 đảo yến trải dài từ Quảng Bình cho đến tận Côn Đảo. Hiện nay, công ty đang triển khai áp dụng trên diện rộng toàn bộ các hang còn diện tích làm tổ trên vách hang tại các đảo yến do công ty quản lý. Cùng với việc di đàn, công trình nghiên cứu ấp nở nhân tạo từ trứng chim yến cũng là một bước đột phá của các nhà khoa học tại công ty. Hằng năm, bằng phương pháp ấp nở nhân tạo này, các nhà khoa học đã cung cấp cho tự nhiên 5 vạn con chim yến. Số chim yến này đã “có mặt” tại 200 nhà yến trong tỉnh Khánh Hòa. Đây là những nhà yến do cán bộ kỹ thuật của công ty trực tiếp tư vấn và thiết kế xây dựng.

Hang yến và những căn nhà của công nhân khai thác, bảo vệ đảo yến

Sau nhiều năm miệt mài nghiên cứu và cho ra đời những công trình được áp dụng ngay vào thực tiễn, Công ty Yến sào Khánh Hòa đã được khen thưởng xứng đáng bằng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới năm 2015. Tuy nhiên, “phần thưởng” lớn hơn cả đó là sự tri ân của những người gắn liền với nghề yến trên khắp cả nước khi họ tiếp nhận được các mô hình do công ty hướng dẫn triển khai vào thực tế và mang lại hiệu quả cao.

Ghi nhận những cống hiến lớn lao cho việc nghiên cứu loài chim yến và áp dụng vào thực tiễn của Công ty Yến sào Khánh Hòa, mới đây tại Hà Nội, Liên hiệp Các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Bộ Khoa học - Công nghệ, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Quỹ Vifotec đã trao giải nhất giải thưởng Sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam cho thạc sĩ Lê Hữu Hoàng, chủ nhiệm của đề tài “Nghiên cứu quy trình kỹ thuật nuôi chim yến và xây dựng nhà yến phù hợp với từng vùng miền, địa phương phục vụ phát triển bền vững nghề nuôi chim yến tại Việt Nam”. Công trình này cũng được Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới trao giải thưởng WIPO ngay trong buổi vinh danh nói trên. Đồng thời, công trình cũng đạt Giải thưởng khoa học công nghệ quốc tế SIIF tại Hàn Quốc.

Với 3 giải thưởng lớn mang tầm cỡ quốc gia và quốc tế cho một công trình nghiên cứu khoa học đã đánh dấu bước phát triển mới của Công ty Yến sào Khánh Hòa trong quá trình xây dựng và phát triển bền vững ngành nghề yến sào Việt Nam; hướng tới giá trị vì lợi ích cộng đồng; bảo vệ môi trường sinh thái; khai thác tốt tiềm năng nguồn lợi yến sào hết sức quý giá của quốc gia.

Cũng tại đảo yến Hòn Nội, Công ty đã tổ chức trang trọng lễ hội yến sào. Tại buổi lễ, lãnh đạo Công ty Yến sào Khánh Hòa cùng hàng trăm cán bộ, công nhân công ty đã dâng hương tưởng nhớ công đức của thủy tổ Đề đốc Lê Văn Đạt và đảo chủ Thánh mẫu Lê Thị Huyền Trâm. Lễ hội vinh danh những thành quả sau một năm lao động của cán bộ công nhân viên Công ty Yến sào Khánh Hòa, những người đã và đang tham gia vào ngành nghề truyền thống địa phương. Đây cũng là dịp để thành phố biển Nha Trang đón thêm một lượng du khách không nhỏ hành hương về các hòn đảo có loài chim yến lưu trú từ nhiều thế kỷ nay.

 

 

Bài & ảnh Ngọc Vân

PV tại Nha Trang, Khánh Hòa