clock

Trong Nước

07:27 14-11-2015

“Chưa bao giờ tinh thần kinh doanh của doanh nghiệp lại thấp như hiện nay”

Những rào cản cho sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa, nông dân Việt Nam có chiều hướng gia tăng. Mặc dù đặt mục tiêu tháo gỡ khó khăn nhưng thực tế không những không tháo được, các nút thắt khác lại tăng thêm.

Chuyên gia kinh tế, bà Phạm Chi Lan. Ảnh: TL

Tích cực tự do hoá bên ngoài, hạn chế tự do hoá bên trong

Tại hội thảo "Cơ hội đối tác để Việt Nam tham gia thành công vào Cộng đồng Kinh tế ASEAN" do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) diễn ra sáng 13/11, chuyên gia kinh tế, bà Phạm Chi Lan cho biết, báo cáo Việt Nam đứng thứ 2,3 về sự sẵn sàng khi tham gia Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) chỉ là hình thức khi cùng lúc thực hiện các giải pháp lại phát sinh nghịch lý tích cực tự do hoá bên ngoài và hạn chế tự do hoá bên trong.

"Việt Nam giảm hàng loạt hàng rào thuế quan đối với các nước khi tham gia các FTA nhưng đối với doanh nghiệp trong nước nhiều hàng rào dựng lên thậm chí doanh nghiệp FDI cũng phải chịu điều này", bà Lan nói.

Bà Lan nhấn mạnh, rào cản cho sự phát triển của khu vực doanh nghiệp tư nhân trong nước đặc biệt doanh nghiệp nhỏ và vừa, nông dân Việt Nam, lực lượng tham gia cạnh tranh lớn ngày càng có chiều hướng tăng mà không giảm. "Ngần ấy năm tháo gỡ khó khăn, không tháo được lại tăng thêm các nút thắt khác", bà Lan nhấn mạnh.

Vị chuyên gia dẫn chứng, thủ tục hành chính của Việt Nam hiện cực kỳ phức tạp và nhiêu khê, các cấp đều có quyền gây khó cho doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, thuế phí ở Việt Nam quá nhiều, chẳng hạn 1 quả trứng phải "cõng" 14 loại thuế phí, con lợn chịu 51 loại thuế, phí.

Cũng theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, hiện doanh nghiệp nhà nước vẫn được bảo hộ và nhận đặc quyền do đó không quan tâm nhiều đến hội nhập, vấn đề mà khối doanh nghiệp nhà nước quan tâm là tiếp cận Nhật Bản, EU để có vốn ODA.

Trong khi đó, doanh nghiệp FDI đã chủ động kết nối giữa Việt Nam và ASEAN còn doanh nghiệp tư nhân chịu sức ép lớn nhưng chưa quan tâm.

Nguyên nhân vì có đến 70% doanh nghiệp nhỏ và vừa hoạt động nội địa không tham gia xuất nhập khẩu nên không thể có được những cảm nhận như doanh nghiệp xuất khẩu.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp nhỏ và vừa thậm chí siêu nhỏ bị mối lo trước mắt quá lớn, phải đối phó với các vấn đề môi trường kinh doanh, và ám ảnh bởi những "kỷ lục" số doanh nghiệp giải thể. "Họ lo về tồn tại hơn là cạnh tranh, chưa bao giờ tinh thần kinh doanh của doanh nghiệp lại thấp như hiện nay", bà Lan lo lắng.

Tốc độ tăng trưởng Lào, Campuchia cao hơn Việt Nam

Bình luận thêm về độ sẵn sàng của Việt Nam khi gia nhập AEC, bà Lan cho biết trong kết nối có 3 lĩnh vực quan trọng là thể chế, con người và hạ tầng.

Bà chia sẻ rằng, kết nối thể chế của Việt Nam từng khiến bà giật mình vì tháng 6 vừa qua, Văn phòng Quốc hội mới mời bà tham dự Hội thảo với nội dung làm thế nào để hài hoà hệ thống luật pháp với ASEAN.  

"Đây là việc làm quá muộn màng. Khoảng cách giữa Việt Nam với các nước ASEAN đang giãn ra. Các nước Campuchia, Lào đang có sự cải cách tốt, tốc độ tăng trưởng đang cao hơn Việt Nam. Khoảng cách giữa Việt Nam với các nước có trình độ phát triển đang rất xa. Sau 20 năm gia nhập ASEAN, Việt Nam vẫn chấp nhận nằm trong nhóm 4 nước CLMV Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam", bà Lan cho hay.

Theo đó, bà Lan cho rằng, khi xác định đổi mới tư duy và nhận thức cần định vị lại, 9 nước còn lại trong khối ASEAN có tầm quan trọng như thế nào trong số 57 nước Việt Nam tham gia FTA. "Việt Nam nhìn nhận lợi ích của Việt Nam khi gia nhập FTA là xuất khẩu và đầu tư do đó tỷ lệ hưởng lợi từ AEC với các nước thành viên ASEAN là thấp so với các FTA khác", bà Lan nhận định.

Bà Lan cũng cho rằng, nếu ASEAN hội nhập với nhau nhưng lại đi làm với các "ông lớn" khác, như vậy tính hình thức của ASEAN cũng cao quá.

Trước các chuyên gia đến từ Nhật Bản, bà Lan chia sẻ mong muốn Nhật Bản giúp Việt Nam có nghiên cứu đầy đủ hơn Việt Nam trong AEC, so sánh Việt Nam với 4 nước phát triển hơn, định vị Việt Nam như nào trong các nước này và cách để phát triển tốt hơn. Làm tăng vai trò của doanh nghiệp Việt Nam thay vì trông chờ vào FDI trong các chỉ tiêu tăng trưởng đầu tư, xuất khẩu.

"Việt Nam phải làm thế nào để biến tiềm năng thành năng lực thật sự để phát triển vì thời gian không chờ đợi ai", bà Lan kết luận.

 

Nguyễn Thảo/ Bizlive