Gói hỗ trợ lãi suất 40.000 tỷ bị “ế”: Cả một tỉnh mới giải ngân được 46 triệu đồng cho 10 khách hàng

Theo báo cáo của Ngân hàng nhà nước Chi nhánh tỉnh Phú Yên, tính đến cuối tháng 4/2023, số tiền hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ trên địa bàn tỉnh này mới đạt hơn 46 triệu đồng với 10 khách hàng.

Đáng chú ý, Phú Yên không phải là tỉnh duy nhất có tốc độ giải ngân gói hỗ trợ lãi suất ở mức thấp. Trong báo cáo gửi Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội, Ngân hàng Nhà nước cho biết đến hết tháng 2/2023, số tiền hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP chỉ đạt 256 tỷ đồng cho 1.784 khách hàng, bằng 0,64% tổng quy mô.

Ngân hàng Nhà nước dự kiến số tiền hỗ trợ lãi suất lũy kế từ đầu chương trình đến hết năm 2023 đạt khoảng 2.570 tỷ đồng. Trong đó, số tiền hỗ trợ lãi suất năm 2022 là khoảng 135 tỷ đồng.

"Như vậy, số dự kiến không sử dụng hết của chương trình là 37.430 tỷ đồng (năm 2022 là 15.900 tỷ đồng, năm 2023 là 21.530 tỷ đồng). Mặc dù kết quả hỗ trợ lãi suất từ nguồn ngân sách nhà nước chưa được như kỳ vọng; song, hiện nay, các tổ chức tín dụng vẫn đang dành nguồn lực từ chính tổ chức tín dụng để giảm lãi suất, hỗ trợ khách hàng khôi phục và phát triển sản xuất kinh doanh", báo cáo của Ngân hàng Nhà nước cho biết.

Theo Ngân hàng Nhà nước, kết quả hỗ trợ lãi suất còn thấp, chưa như kỳ vọng là do một số khó khăn, vướng mắc như khách hàng đủ điều kiện nhưng từ chối nhận hỗ trợ lãi suất, chủ yếu là tâm lý e ngại thanh kiểm tra của khách hàng (nhất là các doanh nghiệp), cân nhắc giữa lợi ích từ hỗ trợ lãi suất 2% và chi phí bỏ ra khi nhận hỗ trợ lãi suất (theo dõi hồ sơ, chứng từ, tuân thủ các thủ tục hậu kiểm, thanh tra, kiểm toán, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền).

Ngoài ra, khách hàng cũng lo ngại trong trường hợp sau này bị các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định phải thu hồi số tiền hỗ trợ lãi suất thì rất khó xử lý vì lúc đó số tiền hỗ trợ lãi suất đã hạch toán lợi nhuận/chia cổ tức cho cổ đông. Thực tế, một số khách hàng đã được nhận hỗ trợ lãi suất, song hiện đã chủ động hoàn trả ngân hàng thương mại toàn bộ số tiền lãi đã được hỗ trợ lãi suất.

Nhiều hộ gia đình sản xuất, kinh doanh vay vốn tại các ngân hàng thương mại, tuy nhiên nhiều hộ sản xuất, kinh doanh không có đăng ký hộ kinh doanh theo quy định nên không thuộc đối tượng được hỗ trợ. Điển hình như Agribank có 50% dư nợ khách hàng hộ sản xuất, kinh doanh không có đăng ký kinh doanh.

Bên cạnh đó còn một số khó khăn khác như khách hàng xuất khẩu lựa chọn vay USD để tận dụng lợi thế về lãi suất và nguồn thu bằng ngoại tệ nên không thuộc đối tượng được hỗ trợ lãi suất; một số khách hàng đã được hỗ trợ theo các chương trình tín dụng của ngân sách địa phương; khó khăn trong bóc tách chi phí vay vốn đa ngành nghề..

Ngân hàng Nhà nước cho biết đã thiết lập đường dây nóng tại chi nhánh 63 tỉnh, thành phố nhưng đến nay, không có doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh nào có thắc mắc, khiếu nại về việc đủ điều kiện mà không được hỗ trợ lãi suất theo quy định.

Ngân hàng Nhà nước đề xuất không tiếp tục sửa các tiêu chí, điều kiện để hưởng chính sách hỗ trợ mà giao Bộ Kế hoạch Đầu tư phối hợp Bộ Tài chính nghiên cứu, báo cáo cấp có thẩm quyền chuyển nguồn lực cho các chính sách khác có khả năng triển khai, còn dư địa thực hiện.

Ngân hàng Nhà nước cũng đã có văn bản gửi Bộ Kế hoạch Đầu tư cung cấp thông tin về kết quả hỗ trợ lãi suất và dự kiến khả năng hấp thụ chính sách để Bộ Kế hoạch Đầu tư có thông tin làm cơ sở xây dựng phương án đề xuất cấp có thẩm quyền điều chỉnh nhiệm vụ chi hỗ trợ lãi suất không sử dụng hết sang hình thức, chính sách hỗ trợ khác có khả năng triển khai, còn dư địa thực hiện theo quy định.