clock

Thế Giới

05:19 17-10-2015

Mỹ đã gạt Trung Quốc ra khỏi TPP như thế nào?

Theo ý kiến của các chuyên gia, Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) sẽ giúp Mỹ thu hẹp ảnh hưởng của Trung Quốc tại khu vực Thái Bình Dương khi nước này không tham gia TPP, mà nguyên nhân chủ yếu do Mỹ đề xuất các quy tắc thương mại nhắm vào Trung Quốc.

Vì sao Trung Quốc gia nhập WTO nhưng không tham gia TPP?

Về cơ bản, các quy tắc thương mại mới của TPP có ý nghĩa tương tự như WTO. Tuy nhiên, điều mà WTO theo đuổi là cắt giảm thuế quan trong khi điều mà TPP theo đuổi lại là thương mại tự do.

Trong đó thương mại tự do bao gồm: không thuế quan; tự do luân chuyển toàn bộ hàng hóa, dịch vụ; thống nhất tất cả chế độ quản lý kinh tế đều theo cùng tiêu chuẩn; phân tích chi tiết các lĩnh vực có tự do thương mại và dịch vụ, trao đổi tự do tiền tệ; chế độ thuế công bằng; tư hữu hóa doanh nghiệp nhà nước; bảo hộ quyền và lợi ích của người lao động, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ; bảo vệ tài nguyên môi trường; và tự do thông tin.

Do đó, chính việc cấm các loại biện pháp, thao túng, trợ cấp... đã khiến Trung Quốc còn lâu mới đạt được những điều kiện và quy tắc thương mại này.

Xét về mặt lý luận và quy tắc của TPP, bất cứ nước nào cũng đều có thể tham gia TPP, nhưng riêng Trung Quốc thì không được, theo như câu nói của một quan chức TPP: “TPP là một câu lạc bộ chỉ cấm Trung Quốc tham gia."

Mục đích của Mỹ khi gạt Trung Quốc khỏi TPP?

Mỹ thông qua đàm phán TPP có thể phát huy vai trò cân bằng đối với Hiệp định thương mại tự do (FTA) Trung Quốc - ASEAN, làm yếu đi sức ảnh hưởng của kinh tế Trung Quốc trong khu vực này, đảm bảo lợi ích địa chính trị, kinh tế và an ninh của Mỹ ở Đông Á.

Đạt được đàm phán, Mỹ sẽ đặt ra các quy tắc mới về các mặt như quyền sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn lao động…

Mặt khác, do khu vực thương mại tư do có đặc trưng mở cửa đối nội, hạn chế đối ngoại, đồng thời với việc rào cản thương mại giữa các nước thành viên giảm bớt, lại tạo thành rào cản cao hơn đối với các nền kinh tế ngoài khu vực, nên sẽ nảy sinh hiệu quả chuyển dịch thương mại.

Mục tiêu chiến lược cơ bản mà Mỹ tích cực thúc đẩy TPP chính là duy trì và mở rộng bản đồ tài nguyên của mình, xây dựng lại hệ thống tín dụng, tiếp tục duy trì địa vị bá quyền siêu cường của Mỹ.

Có quan điểm cho rằng thương mại tự do là một trong những quan niệm giá trị trọng tâm của Mỹ kể từ thành lập nước, do vậy việc thúc đẩy tự do thương mại quốc tế đối với Mỹ là việc hợp logic.

WTO vốn phải gánh một phần trách nhiệm, nhưng hiện nay WTO đang rơi vào bế tắc, ngày càng suy thoái. Một khi đạt được thỏa thuận thì WTO sẽ chỉ tồn tại trên danh nghĩa.

Những cái "khó" của Trung Quốc nếu gia nhập TPP

Đầu tiên về vấn đề trao đổi tự do tiền tệ. Quy định này được đặt ra dường như để nhằm vào Trung Quốc khi việc quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc vừa mới bắt đầu.

Bởi nếu giờ đây, Trung Quốc mở cửa trao đổi tự do tiền tệ chắc chắn sẽ dẫn đến sự bất ổn lớn cho nền kinh tế Trung Quốc, một lượng lớn tiền vốn đổ ra bên ngoài dẫn tới suy yếu nều kinh tế trong nước.

Thứ hai là quy định tư nhân hóa (cổ phần hóa) các doanh nghiệp nhà nước. Điều này cũng là nhằm vào Trung Quốc bởi nếu tham gia TPP, đồng nghĩa với việc Trung Quốc phải tư nhân hóa doanh nghiệp nhà nước, việc này đối với các doanh nghiệp nhà nước ở tầng lớp được lợi ích từ phân phối của cải hiện nay là rất khó khăn.

Chưa kể trong thời gian 10 năm qua, các doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc không những không yếu đi, trái lại ngày càng mạnh lên và lũng đoạn. 

Hơn nữa, những trở ngại khác trong việc tham gia TPP của Trung Quốc cũng không ít: bảo vệ môi trường, quyền và lợi ích người lao động, quyền sở hữu trí tuệ…, mỗi vấn đề đều đặt tiêu chuẩn cao, trong đó, bảo vệ môi trường, bảo vệ thương mại là “rào cản xanh.”

TPP chủ trương đưa ra các yêu cầu tiêu chuẩn cao trên các phương diện như tính đa dạng sinh học và thương mại, các hiệp định môi trường đa phương, lĩnh vực bất đồng về bảo vệ môi trường, nghề đánh bắt cá trên biển.

Thêm vào đó, thách thức về quyền và lợi ích người lao động không nhỏ cùng với “rào cản xanh” trong bảo vệ thương mại.

Các quy tắc thương mại lao động của các nước như Mỹ và Nhật Bản chú trọng đến đãi ngộ tiền lương và điều kiện môi trường của người lao động trong sản xuất hàng hóa, nhấn mạnh đến sự quan tâm về giá trị của người lao động và sự quan tâm nhân văn của các doanh nghiệp đối với môi trường và người tiêu dùng.

Tuy nhiều năm nay tiền lương công nhân ở Trung Quốc đang tăng lên, giá thành sức lao động cũng gia tăng, nhưng trước mắt vẫn khó có thể thay đổi giá cả sức lao động tương đối rẻ, môi trường làm việc và thời gian nghỉ ngơi không được đảm bảo, sự thực vẫn còn khoảng cách tương đối dài so với Mỹ và Nhật Bản trong việc bảo vệ quyền và lợi ích người lao động, cũng như vấn đề thiếu vắng các tổ chức công đoàn của Trung Quốc trong việc bảo vệ người lao động.

Xét từ một vài điểm trên, TPP chính là một hệ thống thương mại đặt ra để gạt Trung Quốc ra ngoài, hơn nữa với điều kiện của Trung Quốc hiện nay là không thể đủ điều kiện tham gia.

Nền kinh tế Trung Quốc sẽ ra sao trong tương lai? 

Việc Trung Quốc bị gạt ra ngoài lề TPP sẽ khiến kim ngạch xuất khẩu của nước này giảm xuống, bởi cộng thêm giá thành sản xuất, giá thành kinh doanh, giá thành thuế..., thì giá cả hàng hóa của Trung Quốc không thể cạnh tranh được với hàng hóa trong hệ thống TPP.

Điều này đồng nghĩa với việc các nước lớn nhập khẩu như Mỹ có thể sẽ không nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc, như vậy xuất siêu thương mại của Trung Quốc có thể sẽ giảm mạnh.

Xuất siêu thương mại của Trung Quốc giảm mạnh cũng tác động không nhỏ đến giao dịch ngoại hối của Trung Quốc theo chiều hướng giảm, dự trữ ngoại hối cũng sẽ giảm theo, thậm chí có thể xuất hiện tình trạng nhập siêu mang tính thường xuyên, bởi dầu thô, quặng sắt… mà Trung Quốc nhập khẩu là nhu cầu tất yếu.

Từ đó dẫn đến việc Trung Quốc có thể từ nước thương mại lớn nhất thế giới bị đẩy lùi xuống thành nước thương mại đang phát triển, từ nước xuất siêu thương mại lớn nhất thế giới có thể đẩy lùi xuống thành nước nhập siêu thương mại lớn nhất thế giới, từ nước dự trữ ngoại hối lớn nhất thế giới có thể xuống thành nước dự trữ ngoại hối ít nhất.

Ngoài ra, việc Trung Quốc bị gạt ra ngoài TPP sẽ kéo theo nhiều hậu quả nặng nề, đơn cử một số lượng lớn các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sẽ rút khỏi Trung Quốc.

Việc này sẽ tác động rất lớn đến kinh tế Trung Quốc hiện nay, bởi các sản phẩm mà những doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài này sản xuất ở Trung Quốc sẽ không có sức cạnh tranh.

 

Theo DNSG

Tin liên quan