Nhân lực Việt Nam thành hàng "hot"?

Khi Tran Thi Ngoc Guong trở về thăm trường cũ tại Việt Nam, cô đã rất bất ngờ về sự hứng thú của sinh viên với ngành thiết kế chip mà người phụ nữ này đang làm việc.

Quá nhiều thay đổi đã diễn ra trong 5 năm kể từ khi Guong tốt nghiệp đến khi làm kỹ sư thiết kế chip lành nghề của hãng Marvell-Mỹ.

"Tôi đã rất bất ngờ khi các sinh viên có quá nhiều câu hỏi và chú trọng tới từng chi tiết", cô Guong nói.

Giờ đây, ngày càng nhiều sinh viên và lao động Việt Nam chú ý tới ngành bán dẫn khi chính phủ đặt mục tiêu đào tạo ít nhất 50.000 kỹ sư và chuyên gia thiết kế chip từ nay đến năm 2030.

Tờ Nikkei Asian Review cho rằng xu thế này là tất yếu khi nhu cầu ngành chip bán dẫn bùng nổ mạnh nhờ làn sóng phát triển trí thông minh nhân tạo (AI). Ngoài ra, cuộc chạy đua công nghệ Mỹ-Trung cũng thúc đẩy dịch chuyển sản xuất và làm gia tăng nhu cầu nhân lực ngành bán dẫn ở Đông Nam Á.

Thế rồi tình trạng thiếu lao động ở Hàn Quốc, Đài Loan và Mỹ cho ngành bán dẫn cũng góp phần khiến thị trường ngày càng khát kỹ sư chip điện tử.

Ví dụ điển hình là Alchip Technologies, một công ty Đài Loan chuyên cung ứng dịch vụ thiết kế chip ngành AI, đã mở rộng đội ngũ nghiên cứu và phát triển (R&D) tại Việt Nam. Theo kế hoạch, doanh nghiệp này sẽ tuyển dụng đến 100 nhân viên mới trong 2-3 năm tới.

"Sau khi khảo sát nhiều khu vực ở Châu Á cho việc mở rộng trung tâm R&D, chúng tôi nhận ra rằng việc tuyển dụng nhân tài tại các nền kinh tế công nghệ phát triển như Nhật Bản khá khó khăn cho Alchip dù chúng tôi có hoạt động kinh doanh ở đó. Trong khi đó, nguồn nhân tài dồi dào của Việt Nam cũng như văn hóa làm việc chăm chỉ khiến thị trường này trở thành lựa chọn hấp dẫn với chúng tôi. Công ty thực sự ấn tượng bởi sự tận tâm và cam kết của các kỹ sư Việt Nam, những người luôn khao khát học hỏi và đóng góp cho doanh nghiệp", CEO Johnny Shen của Alchip thừa nhận.

Đồng quan điểm, một số cái tên như GUC hay Faraday Technologis, hãng liên kết thiết kế chip với TSMC, cũng có chung nhận định về lợi thế nhân lực của Việt Nam.

Thậm chí một số doanh nghiệp Hàn Quốc còn chuyển hướng sang Việt Nam một phần vì xu thế chảy máu chất xám tại quê nhà.

"Những nhân tài ở Hàn Quốc đã sang Mỹ học và làm việc, rất nhiều trong số họ gia nhập những công ty như Nvidia với mức thu nhập hàng triệu USD. Chúng tôi cũng muốn trả mức lương cạnh tranh nhưng chỉ một doanh nghiệp thì chẳng thể làm gì nhiều", CEO Jin Kim của MetisX ngậm ngùi.

Trong buổi họp với Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ cùng các Startup (SMES) của Hàn Quốc, nhiều giám đốc đã kêu gọi chính phủ nới lỏng quy định cấp visa, xây dựng các chương trình đào tạo cho lao động nước ngoài để đối phó với tình hình chảy máu chất xám trên. Đặc biệt, lao động Việt Nam được nhắc đến nhiều nhất.

Trung tâm R&D ngành bán dẫn

Hãng bán dẫn BOS Semiconductor của Hàn Quốc từng dự định xây dựng một nhóm hỗ trợ kỹ thuật tại Việt Nam, thế nhưng sau khi so sánh giữa 2 nước, công ty này cuối cùng quyết định nâng cấp nhóm kỹ sư sẵn có người bản địa vì bị thuyết phục bởi chất lượng lao động, trình độ của chuyên viên Việt Nam.

"Ban giám đốc chợt nhận ra Việt Nam có thể trở thành trung tâm R&D, đây là điều chúng tôi không ngờ tới", giám đốc khu vực Lim Hyung Jun của BOS Semiconductor nói.

Công ty BOS chuyên thiết kế chip bán dẫn AI, bao gồm sản phẩm cho ô tô tự lái hay những khách hàng nổi tiếng như Hyundai.

Giám đốc Lim cho hay việc thiết kế được một con chip (SoC) tại Việt Nam sẽ chứng minh được tiềm năng của thị trường nhân lực nơi đây.

"Nếu thành công thì nó có thể định hình lại xu thế thị trường nhân lực bán dẫn hiện nay", giám đốc Lim cho hay.

Tờ Nikkei cho rằng việc cung ứng được lượng nhân lực dồi dào, giá rẻ và chất lượng tốt tại Việt Nam trong bối cảnh ngành bán dẫn thiếu lao động sẽ giúp nền kinh tế này dịch chuyển lên mức cao hơn của chuỗi giá trị cung ứng.

Thậm chí Marvell, hãng chip đến từ Mỹ còn phải đánh giá Việt Nam là "thị trường chiến lược để phát triển tài năng kỹ thuật".

"Việt Nam sẽ trở thành trung tâm thiết kế chip lớn thứ 3 thế giới của Marvell, chỉ sau Mỹ và Ấn Độ...Đội ngũ nhân viên Việt nam có khả năng thực hiện các hoạt động R&D về công nghệ chip tiên tiến nhất", Tổng giám đốc Le Quang Dam của Marvell Vietnam tự hào nói.

Hiện Marvell đang đặt mục tiêu tăng số lượng kỹ sư địa phương lên khoảng 500 người vào năm 2026.

Không giống các lĩnh vực công nghệ thấp đòi hỏi nhiều lao động, hoạt động của Marvell tại Việt nam đòi hỏi năng lực và các kỹ thuật tiên tiến, tập trung vào kết nối quang học trong trung tâm dữ liệu tốc độ cao, lưu trữ dữ liệu và công nghệ bán dẫn tín hiệu hỗn hợp...tất cả đều có tác dụng trong việc mở rộng cơ sở hạ tầng AI.

"Mức độ quan tâm cao của sinh sinh viên và lực lượng lao động Việt Nam đối với ngành bán dẫn cùng với sự tài trợ của chính phủ đang giúp đất nước này trở thành trung tâm nhân tài về bán dẫn", Phó chủ tịch kinh doanh Robert Li của Synopsys, , nhà sản xuất công cụ thiết kế chip hàng đầu thế giới đến từ Mỹ và hiện đang có hơn 500 nhân viên tại Việt Nam, đồng quan điểm.

Tương tự, chuyên gia Brian Chen của KPMG Đài Loan và KPMG Việt Nam cho biết nhu cầu với kỹ thuật viên trình độ cao tại Việt Nam đang cao hơn quá nhiều so với nguồn cung khi hàng loạt doanh nghiệp đang dịch chuyển hoạt động về Đông Nam Á.

"Trong lĩnh vực thiết kế chip bán dẫn, mỗi công ty đang tuyển dụng ít nhất 300-500 lao động cho văn phòng ở Việt Nam", chuyên gia Chen cho biết.

Theo ông Chen, so với Đài Loan hoặc Hàn Quốc, năng suất và mức lương của các kỹ sư tại Việt Nam khiến quốc gia này trở nên hấp dẫn hơn trong mắt doanh nghiệp. Thế rồi nỗ lực mạnh mẽ của chính phủ nhằm cải thiện nền kinh tế cũng như mảng công nghệ của mình đã giúp mở rộng và cải thiện thị trường lao động toàn ngành.

Số liệu của Salary Explorer cho thấy mức lương bình quân của kỹ sư công nghệ thông tin tại Việt Nam chỉ vào khoảng 665 USD/tháng (gần 17 triệu đồng), thấp hơn nhiều so với 5.627 USD tại Singapore, 3.782 USD tại Đài Loan, 2.826 USD ở Hàn Quốc và 1.313 USD tại Malaysia.

Thời tới

Nguồn nhân lực Việt Nam đang thực sự trở thành thỏi nam châm thu hút rất nhiều doanh nghiệp công nghệ trên thế giới.

Trong khi Marvell thu hút thêm kỹ sư bằng học bổng và chương trình thực tập thì Seoul AI Hub một đơn vị nghiên cứu của Chính quyền đô thị Seoul, có kế hoạch cung cấp chương trình thực tập kéo dài ba tháng cho sinh viên Việt Nam bắt đầu từ tháng 9, kết nối họ với các công ty thiết kế chip của Hàn Quốc.

Phía SMES thì đang hợp tác với Bộ Tư pháp Hàn Quốc để xây dựng các quy định về thị thực lỏng lẻo hơn cho người Việt Nam.

Chính quyền Washington thì đang hợp tác với bảy quốc gia, bao gồm Việt Nam, để xây dựng chuỗi cung ứng chip ngoài Trung Quốc. Một quan chức Mỹ đã tiết lộ với tờ Nikkei vào đầu năm 2024 rằng kinh nghiệm lâu năm của Việt Nam trong lĩnh vực lắp ráp sẽ giúp nền kinh tế này mở rộng sang lĩnh vực thiết kế chip.

Về phía tư nhân, hãng Pegatron, một nhà cung cấp Đài Loan cho Apple và Microsoft, rất muốn mở rộng nhóm nhân tài kỹ thuật địa phương tại Việt Nam, nơi họ đã hiện diện từ năm 2020.

"Năng suất và chất lượng nhân tài đang tăng lên ở Việt Nam nhưng xét đến động lực thị trường, nguồn cung nhân tài tại đây vẫn không thể theo kịp nhu cầu. Vì vậy tôi cho rằng các công ty phải tham gia nhiều hơn vào hoạt động đào tạo", Tổng giám đốc Pegatron Việt Nam Chi Liang Chen nói.

Theo ông Chen, sự tập trung ngày càng tăng của chính phủ Việt Nam vào lĩnh vực bán dẫn cũng ảnh hưởng đến việc tuyển dụng cho các lĩnh vực công nghệ khác. Điều này khiến Pegatron dự báo tình trạng thiếu hụt lao động trình độ cao tại Việt Nam thậm chí sẽ còn rõ ràng hơn trong thời gian tới.

 

Băng Băng