Buồn của nền kinh tế lớn thứ 4 thế giới: Bị láng giềng vượt mặt về GDP bình quân đầu người sau 41 năm, xếp chót trong G7 - vì đâu nên nỗi?

Nhiều chuyên gia kinh tế nhân định đồng tiền mất giá và dân số già đang khiến nền kinh tế này hụt lại trong các bảng xếp hạng.

Theo dữ liệu mới từ Tokyo, vào năm 2022, Hàn Quốc đã lần đầu tiên vượt qua Nhật Bản khi xét về tổng sản phẩm quốc nội (GDP) bình quân đầu người. Vị trí thay đổi là do đồng yên yếu và tình trạng già hoá dân số của Nhật Bản.

Văn phòng Nội các cho biết trong dữ liệu kinh tế hàng năm được công bố vào ngày 23/12 rằng Hàn Quốc cũng đã vượt qua Nhật Bản vào năm 2023. Các số liệu GDP của Hàn Quốc được thúc đẩy sau các lần điều chỉnh của quốc gia này.

GDP bình quân đầu người của Nhật Bản đã giảm từ mức 34.112 USD vào năm 2022 xuống còn 33.849 USD vào năm 2023. Trong khi đó, GDP bình quân đầu người của Hàn Quốc là 34.822 USD vào năm 2022 và 35.563 USD vào năm 2023.

Kể từ năm 1980 đến năm 2021 (tức 41 năm), Hàn Quốc chưa bao giờ vượt qua được Nhật Bản về con số này.

GDP bình quân đầu người của Nhật Bản (xanh đậm), Hàn Quốc (đỏ), Mỹ (vàng) và Đức (xanh nhạt).

Trong số 38 thành viên của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), Nhật Bản xếp thứ 22 trong cả năm 2022 và 2023, vị trí thấp nhất của quốc gia này kể từ năm 1980.

Trong nhóm G7 vào năm 2023, Nhật Bản xếp cuối cùng về GDP bình quân đầu người năm thứ hai liên tiếp, thấp hơn mức 39.003 USD của Italy.

Tổng GDP danh nghĩa của Nhật Bản đạt 4,21 nghìn tỷ USD vào năm 2023 và chiếm 4% GDP toàn cầu. Mỹ dẫn đầu với 25,9%, tiếp theo là Trung Quốc với 16,8% và Đức với 4,3%. GDP danh nghĩa của Đức vào năm 2023 đạt 4,52 nghìn tỷ USD, lần đầu tiên vượt qua Nhật Bản.

Vì các thước đo GDP quốc tế sử dụng đồng USD, nên đồng yên yếu sẽ là nguyên nhân chính làm giảm tổng GDP của Nhật Bản. Đối với báo cáo mới nhất, Văn phòng Nội các đã giả định tỷ giá hối đoái là 140,50 yên đổi 1 USD.

Từ tháng 1 đến tháng 11 năm 2024, tỷ giá ở mức bình quân 151,30 yên đổi 1 USD. Điều này có nghĩa là tỷ giá hối đoái có khả năng đẩy các số liệu GDP của Nhật Bản xuống.

Nhiều người cho rằng GDP suy giảm của Nhật Bản là do năng suất lao động giảm. Theo báo cáo của Trung tâm Năng suất Nhật Bản, năng suất lao động theo giờ vào năm 2023 của Nhật Bản là 56,80 USD, xếp thứ 29 trong số các thành viên OECD.

Theo Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Nhật Bản (JCER), năng suất lao động của Nhật Bản tụt rất xa so với Hàn Quốc, làm dấy lên kêu gọi thúc đẩy đào tạo lại cũng như số hóa nhiều hơn trong các doanh nghiệp.

Hơn một nửa số hộ gia đình Nhật Bản có người từ 65 tuổi trở lên. Một số chuyên gia cho rằng việc tăng lương và các nỗ lực khác của phía doanh nghiệp chỉ có thể có tác dụng một phần.

Nhà kinh tế trưởng Hideo Kumano của Viện nghiên cứu Dai-ichi Life cho biết thế hệ dân số trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế bùng nổ sẽ bước sang tuổi 60 hoặc già hơn trong 5 năm tới. Nếu không thay đổi, Nhật Bản sẽ không thể giải quyết việc tăng thu nhập hộ gia đình.

Theo Nikkei Asia