clock

Trong Nước

09:23 12-03-2025

Thứ trưởng Bộ Xây dựng: Nước láng giềng đã chi 20 tỷ USD để vươn lên dẫn đầu thế giới về đường sắt

Thứ trưởng Nguyễn Danh Huy lấy ví dụ về việc quốc gia láng giềng Việt Nam vươn lên dẫn đầu thế giới về đường sắt bằng việc chi 20 tỷ USD trong 10 năm.

Nhà nước cần có cơ chế đặc biệt để doanh nghiệp Việt từng bước làm chủ công nghệ đường sắt

Vào ngày 10/3 vừa qua, tại Nhà Quốc hội, trong khuôn khổ chương trình Phiên họp thứ 43, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiến hành thảo luận và cho ý kiến về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi).

Khi trình bày Tờ trình về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy cho biết, mục tiêu của việc xây dựng dự án Luật này là nhằm tiếp tục thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về chính sách phát triển ngành đường sắt.

Đồng thời, dự án Luật cũng hướng đến khắc phục những hạn chế, bất cập trong cơ chế hiện hành, tạo ra động lực mới cho sự phát triển của ngành đường sắt, tăng cường khả năng cạnh tranh của phương thức vận tải đường sắt, và đáp ứng tốt hơn nhu cầu đi lại của người dân.

Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Nguyễn Danh Huy nhấn mạnh rằng Nhà nước cần xây dựng cơ chế phù hợp để hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp đầu ngành Việt Nam trong lĩnh vực đường sắt, nhằm tiến tới làm chủ công nghệ.

Ông cũng đưa ra ví dụ về Trung Quốc, quốc gia láng giềng Việt Nam đã đầu tư 20 tỷ USD trong vòng 10 năm để vươn lên vị trí dẫn đầu thế giới trong công nghệ đường sắt.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy trình bày Tờ trình. Ảnh: Quochoi.vn

Theo nội dung dự thảo Luật, một số sản phẩm công nghiệp đường sắt thuộc danh mục công nghệ cao sẽ được ưu tiên nhận đầu tư. Ngoài ra, đối với các dự án có gói thầu quốc tế, các nhà thầu nước ngoài sẽ phải thực hiện việc chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực cho các đối tác Việt Nam.

Bên cạnh đó, các nhà thầu và chủ đầu tư các dự án đường sắt sẽ được yêu cầu ưu tiên sử dụng các sản phẩm và hàng hóa trong nước khi có điều kiện phù hợp. Việc này nhằm mục đích thu hút tối đa các nguồn lực đầu tư, thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp đường sắt và tạo dựng một thị trường đủ lớn để hỗ trợ sự phát triển của các ngành công nghiệp phụ trợ.

Thứ trưởng Nguyễn Danh Huy cho biết, hiện tại Việt Nam đã làm chủ được nhiều công nghệ quan trọng trong xây dựng đường sắt, bao gồm công nghệ về tà vẹt, cầu dây văng, hầm dài và tuy-len.

Hiện có 7 liên doanh trong nước và quốc tế đã sẵn sàng tham gia phát triển ngành đường sắt. Mục tiêu đặt ra là đến năm 2035, Việt Nam sẽ hoàn toàn tự chủ về công nghiệp xây dựng đường sắt.

Cần cơ chế đặc thù thúc đẩy phát triển đường sắt đô thị, đường sắt tốc độ cao

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, việc sửa đổi Luật Đường sắt lần này phải thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, cần làm rõ nguyên nhân dẫn đến sự chậm phát triển của đường sắt Việt Nam, bao gồm việc chưa quan tâm đúng mức, thiếu nguồn kinh phí đầu tư, hoặc sự tập trung chủ yếu vào giao thông đường bộ và hàng không.

Cùng với đó, Luật sửa đổi lần này cần được thiết kế ngắn gọn, súc tích, tập trung vào các chính sách đột phá để tạo ra sự bứt phá cho ngành đường sắt. Cần nghiên cứu kỹ lưỡng để luật sửa đổi thực sự mang lại hiệu quả, khắc phục những hạn chế của luật cũ, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của ngành đường sắt Việt Nam.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho ý kiến tại phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Đặc biệt, cần tập trung vào việc tạo ra những chính sách đột phá, mang tính chiến lược, nhằm thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của ngành đường sắt Việt Nam. Có thể xây dựng một chương riêng quy định về phát triển đường sắt tốc độ cao và đường sắt đô thị, nhằm tạo ra sự bứt phá cho ngành.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Luật mới cần chú trọng đến việc ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong quản lý, vận hành đường sắt, khuyến khích sự hợp tác giữa doanh nghiệp, viện nghiên cứu và trường đại học để nâng cao năng lực nội địa. Đồng thời, cần thúc đẩy mô hình phát triển đô thị định hướng giao thông, khai thác hiệu quả quỹ đất quanh ga đường sắt, gắn liền với phát triển đô thị thông minh và bền vững.

Cùng quan tâm đến vấn đề này, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính Lê Quang Mạnh cho biết, dự thảo luật đã đưa ra một số quy định, trong đó có việc ưu tiên phát triển các sản phẩm công nghiệp đường sắt thuộc danh mục công nghệ cao theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, các quy định này chưa đủ mạnh mẽ, chưa đảm bảo áp dụng hiệu quả trong thực tiễn.

Từ thực tế trên, ông Mạnh cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần tham khảo kỹ lưỡng Nghị quyết số 193/2025/QH15 mới được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9 với nhiều cơ chế, chính sách đặc biệt, tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Việc này, theo ông Mạnh sẽ tạo ra một môi trường thuận lợi, khuyến khích đầu tư vào nghiên cứu, phát triển và sản xuất các sản phẩm công nghệ cao trong lĩnh vực đường sắt.

Luật Đường sắt (sửa đổi) sẽ tiếp tục được hoàn thiện để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9 sắp tới.

Theo Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, vào năm 2021 trên lãnh thổ nước này có khoảng 150.700 km đường sắt, trong đó có 40.139 km là đường sắt cao tốc. Về tổng độ dài đường sắt, Trung Quốc đứng thứ hai thế giới (sau Mỹ với 200.371 km).

Nhưng về độ dài của đường sắt cao tốc, Trung Quốc đứng đầu thế giới và bỏ xa quốc gia đứng thứ hai là Tây Ban Nha (3.917 km vào năm 2022.

Trong giai đoạn 2008-2021, Trung Quốc xây dựng trung bình mỗi năm 5.071 km đường sắt, với đường sắt cao tốc chiếm hơn nửa, ở mức 2.819 km.

Nếu nhìn vào phần trăm thay đổi cho cùng giai đoạn, tốc độ tăng trưởng hàng năm của cả hệ thống đường sắt Trung Quốc ở vào khoảng 4,4%, trong khi độ dài của tuyến đường sắt cao tốc tăng thêm 21,8%/năm.

Có thể khẳng định đường sắt đã trở thành mũi đầu tư chiến lược của Trung Quốc trong hai thập kỷ gần đây.

THÁI HÀ